kutubhona

«أَنَّ النَّبِيَّ A لَمْ يُصَلِّ عَلَى قَتْلَى أُحُدٍ وَلَمْ يُغَسِّلْهُمْ»

«Набий с.а.в. Уҳудда ўлдирилганларга намоз ўқимадилар ва уларни ювмадилар». Аҳмад Анасдан ушбуни ривоят қилди: «Уҳуд шаҳидлари ювилмади, уларни қонлари билан дафн қилинди, уларга намоз ўқилмади». Бухорий Жобир ибн Абдуллоҳ р.а.дан шундай деганини ривоят қилди:

«كَانَ النَّبِيُّ A يَجْمَعُ بَيْنَ الرَّجُلَيْنِ مِنْ قَتْلَى أُحُدٍ فِي ثَوْبٍ وَاحِدٍ ثُمَّ يَقُولُ: أَيُّهُمْ أَكْثَرُ أَخْذًا لِلْقُرْآنِ؟ فَإِذَا أُشِيرَ لَهُ إِلَى أَحَدِهِمَا قَدَّمَهُ فِي اللَّحْدِ، وَقَالَ: أَنَا شَهِيدٌ عَلَى هَؤُلاَءِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ، وَأَمَرَ بِدَفْنِهِمْ فِي دِمَائِهِمْ، وَلَمْ يُغَسَّلُوا وَلَمْ يُصَلَّ عَلَيْهِمْ»

«Росулуллоҳ с.а.в. Уҳудда ўлдирилганлардан икки кишини битта кийимда жамлаб, сўнгра: улардан қайсиниси Қуръонни кўпроқ (ёд) олган? - дердилар. Улардан қайси бири кўрсатилса уни лаҳадга олдин қўярдилар ва: мен буларга гувоҳман, дедилар, уларни қонлари билан дафн қилишга буюрдилар. Улар ювилмадилар ва уларга намоз ҳам ўқилмади». Бу ҳадислар ҳам собит ҳадислар бўлиб, шаҳидга намоз ўқилмаслигига очиқ далолат қиляпти. Имом Шофеий Уҳудда ўлдирилганларни дафн қилишдан олдин уларга намоз ўқилгани ҳақида ворид бўлган ривоятлар ҳақида жавоб бериб: «Хабарлар мутавотир жиҳатлар томонидан Набий с.а.в.нинг Уҳудда ўлдирилганларга намоз ўқимаганини кўз билан кўрилганидек келди», деди. Демак бу ҳадисларнинг ҳаммаси – Набий с.а.в. шаҳидга намоз ўқиган деб ривоят қилинганлари ҳам, намоз ўқимаган деб ривоят қилинганлари ҳам – собит ҳадислардир. Шунинг учун улардан ҳеч қайсинисини рад қилишга йўл йўқ. Чунки улар ривоят ва дироят жиҳатидан ҳужжат келтириладиган далиллар сирасига киради. Улардан бирини бошқасидан устун қўйишга ҳам йўл йўқ. Чунки саҳобаларнинг ана шу шаҳидларга намоз ўқилганидан бехабар қолишлари эҳтимолдан узоқ бўлганидек, намоз ўқилмаганидан бехабар қолишлари ҳам эҳтимолдан узоқдир. Шундай экан бу ҳадислардан бирини бошқасидан қандай қилиб устун қўйиш мумкин, ахир? «Шаҳидга намоз ўқилгани собит бўлган бу ҳадислардаги намоздан мурод дуодир, шунинг учун намоз ўқидилар деган сўз дуо қилдилар маъносидадир», дейилмайди. Чунки шаръий ҳақиқатлар – модомики бирон қарина келмаса – луғавийсидан муқаддам